Czuwamy! Pamiętamy! Pamięci bohaterom Powstania Warszawskiego

W dniach 1 i 5 sierpnia, w 79. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, członkowie Stowarzyszenia „Wierni Tradycji Pokoleń” wspólnie z wiernymi Parafii św. Jana Klimaka na Woli w Warszawie, brali udział w uroczystościach upamiętniających to wydarzenie i wznosili modlitwy za spokój dusz poległych powstańców i wszystkich poległych w tym kluczowym dla historii Polski okresie.

Jednocześnie 1 sierpnia br., w ramach V edycji programu Czywamy! Pamiętamy! Fundacja ORLEN powiadomiła Stowarzyszenie o przyznaniu nam grantu na rewitalizację grobu rodzinnego Fedorońko, znajdującego się na terenie Cmentarza Prawosławnego na Woli w Warszawie.

W grobie spoczywają: Wiaczesław i Orest Fedorońko, którzy byli żołnierzami Armii Krajowej i obaj zginęli w Powstaniu Warszawskim. Ich brat Aleksander był pilotem 300. Dywizjonu Bombowego i został zestrzelony nad Niemcami w 1944 roku, natomiast ojciec, Szymon, był naczelnym prawosławnym kapelanem Wojska Polskiego i zginął w 1940 roku w Katyniu.

To kolejna już inicjatywa Stowarzyszenia realizowana w ramach naszej działalności statutowej wspólnie z Fundacją ORLEN.  Głównym jej celem jest przywrócenie i uczczenie pamięci o bohaterach naszej Ojczyzny oraz upamiętnienie ważnych miejsc z perspektywy historycznej ze szczególnym uwzględnieniem tych, które zostały przez lata zapomniane lub zaniedbane.

W roku 2021 uzyskaliśmy dofinansowanie na przeprowadzenie prac przy renowacji zbiorowego grobu dzieci z sierocińca na warszawskiej Woli i ich opiekunów zamordowanych w Rzezi Woli 5 sierpnia 1944 roku. Wówczas udało się przeprowadzić gruntowną rewitalizację tego grobu i przywrócić dawny blask.

Pragniemy bardzo serdecznie podziękować wszystkim za zaangażowanie i pomoc w przygotowaniu tegorocznego projektu¹ oraz wyrazić wdzięczność Fundacji ORLEN za przyznanie grantu. Mamy nadzieję, że wszystkie formalności związane z podpisaniem umów i przekazaniem darowizny zostaną szybko przeprowadzone i tuż po wakacjach będziemy mogli rozpocząć prace renowacyjne.

pgk

-------------------------------------------------------

¹Celem projektu jest rewitalizacja Miejsca Pamięci - grobu rodzinnego Fedorońko – żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej poległych w okresie II wojny światowej: Szymona Fedorońko – ofiary zbrodni katyńskiej oraz jego 3 synów.

Pomnik – grób rodziny Fedorońko jest jednym z tych zabytków na terenie Cmentarza Prawosławnego na Woli, które same w sobie są lekcją historii i patriotyzmu. Powinien przypominać zarówno okolicznym mieszkańcom, jak i wszystkim odwiedzającym, że pod poświęceniem narodu polskiego w walce o wolność kraju kryją się tysiące indywidualnych, a często zapomnianych historii – w tym ofiarność, heroizm i patriotyzm tej wyjątkowej rodziny, która może być wzorem dla współczesnych pokoleń. Ks. ppłk Szymon Fedorońko, jedna z ofiar zbrodni katyńskiej, był wielokrotnie odznaczany za zasługi dla Ojczyzny, tak za życia jak i pośmiertnie. Jego synowie byli żołnierzami Armii Krajowej walczącymi m.in. w Powstaniu Warszawskim. Jednakże czas odcisnął na pomniku swoje piętno. Napisy na płycie zacierają się. W wielu fragmentach nagrobka powstały ubytki, tworzą się zacieki, metalowe elementy uległy korozji. Całość wymaga gruntownej rewitalizacji.

Wraz z odnowieniem i rewitalizacją Miejsca Pamięci chcemy podtrzymać w odwiedzających Cmentarz Prawosławny ducha patriotyzmu i pamięć o tragicznych wydarzeniach II wojny światowej oraz Powstania Warszawskiego. Chcemy, aby ten, kto wstępuje na teren parafii i cmentarza, odwiedził pomnik-grób rodziny Fedorońko, aby – czcząc ich ofiarę i pamięć – wraz z nimi wspomnieć wszystkich poległych w tym kluczowym dla historii Polski okresie.

Chcemy też zwrócić uwagę przybyłych na potrzebę otoczenia opieką i wsparciem innych Miejsc Pamięci, znajdujących się na terenie cmentarza, a które wymagają renowacji. Wolska nekropolia powstała w 1834 roku, a zatem prawie 200 lat temu. Była świadkiem wielu przełomowych wydarzeń historycznych – przeżyła dwie wojny, kilkukrotne zmiany państwowości. Nie umknęła przy tym tak upływającemu czasowi, jak i rabusiom grobów, co wespół przyczyniło się do niszczenia zabytkowych nagrobków.

Od 2017 roku czynione są starania, by przywrócić należyty wygląd zabytkowemu miejscu. Dzięki pomocy finansowej Stołecznego Konserwatora Zabytków i Parafii odrestaurowanych zostało już kilkadziesiąt starych nagrobków i kaplic. Listopadowe kwesty na ratowanie zabytkowych nagrobków, inicjowane w kilku ostatnich latach przez nasze Stowarzyszenie Wierni Tradycji Pokoleń przy wsparciu dzieci i młodzieży z Punktu Katechetycznego oraz wolontariuszy i duchownych z Cerkwi św. Jana Klimaka umożliwiły przekazanie przez Stowarzyszenie kwoty ponad 95.000 złotych na renowację zabytków na wolskim cmentarzu – ale każda zbiórka to zaledwie kropla w morzu potrzeb. Wierzymy, że wspomniane Miejsce Pamięci, po odnowieniu, może stać się wizytówką działań rewitalizacyjnych i zachęci odwiedzających do wsparcia celu odrestaurowania innych Miejsc Pamięci na Cmentarzu Prawosławnym na Woli, tak bogatym pod kątem historycznym i architektonicznym.

Projekt skierowany jest do szerokiego grona obywateli: od parafian Cerkwi Św. Jana Klimaka, poprzez okolicznych mieszkańców, aż po wszystkich odwiedzających świątynię oraz cmentarz, na terenie którego znajduje się grób. Cmentarz z racji swojej bogatej historii, różnorodności architektonicznej, ideologii i religii wyznawanych przez osoby tam spoczywające jest bowiem miejscem odwiedzin nie tylko dla tych, których bliscy są tam pochowani. Przyciąga także turystów, wycieczki szkolne czy zagraniczne.

Zdjęcia: autor

Galeria